“E-health is eigenlijk fysiotherapie voor je hoofd”

Hannie van den Brink werkt al 15 jaar als POH-GGZ bij Eerstelijns Centrum Tiel. Met een achtergrond in de specialistische GGZ en tientallen jaren ervaring in de psychiatrie, begeleidt ze dagelijks mensen met uiteenlopende klachten. In dit interview deelt ze haar visie op e-health als aanvulling op gesprekstherapie, vertelt ze hoe ze blended care inzet en welke modules volgens haar écht verschil maken in het herstel van patiënten.

Niet alleen praten: ook zelf aan de slag

“E-health maakt het herstel actief en structuurgevend. Mensen kunnen teruglezen wat ze gedaan hebben, en het biedt houvast – ook als het later weer wat minder gaat. De modules besteden bijna altijd aandacht aan terugvalpreventie. Dat maakt het duurzaam.  Het is niet alleen praten bij mij in de spreekkamer, mensen gaan thuis ook zelf aan de slag. Ik vergelijk het vaak met fysiotherapie: je krijgt oefeningen mee, werkt tussendoor aan je herstel, en dat maakt het traject effectiever. Als je thuis niets doet, boek je bij de fysio weinig vooruitgang. Bij mentale gezondheid werkt het net zo. Je komt bij mij voor inzichten en begeleiding, maar met e-health werk je daar zelf verder aan. Dat bevordert herstel enorm.” 

Hoe maak je patiënten enthousiast? 

“Als je mensen goed uitlegt wat het is – en dat het géén vervanging is van contact, maar juist een verrijking – dan zijn ze vaak positief verrast. Zeker als je samen het programma opent en laat zien hoe het werkt. En dat doe ik altijd, ik zet e-health nooit zonder uitleg klaar. Mensen zien dan dat het echt iets is waar ze mee aan de slag kunnen. Dat geeft vertrouwen. En ik geef altijd feedback op huiswerk, die optie zet ik standaard aan. Wat ik mooi vind: mensen gebruiken dat wolkje niet alleen voor vragen over hun opdrachten, maar soms ook om iets te delen wat ze bezighoudt. Dat maakt het contact laagdrempelig en menselijk. Juist mensen met sociale angst of autisme vinden het vaak prettiger om eerst via e-health te communiceren, dat verlaagt de drempel.” 

Welke modules gebruik je het meest? 

“Ik heb het even teruggekeken, het zijn er echt veel! Ik gebruik onder andere: 

• Sociale angst:   Ik merk dat jongvolwassenen hier steeds vaker last van hebben. Er wordt veel van ze gevraagd in het onderwijs en op werkgebied: jezelf laten zien, profileren, voor groepen spreken. Niet iedereen voelt zich daar comfortabel bij – en dat kan echt uitmonden in sociale angstklachten. Wat ik sterk vind aan deze module is de opbouw in kleine stapjes. Mensen brengen eerst hun situaties in kaart en gaan daarna met exposure aan de slag: van makkelijk naar moeilijk. Zo worden sociale situaties weer behapbaar. 

• Angst en paniek:  Dit is echt een rijke module, boordevol tools (cognitieve schema’s, ontspanningsoefeningen, exposure, terugvalpreventie). Mensen leren niet alleen hoe angst werkt in hun lijf, maar ook hoe hun gedachten bijdragen aan paniek. Ze oefenen met spanning opwekken – bijvoorbeeld door hyperventilatie na te bootsen – zodat ze leren dat ze het aankunnen. Het is overzichtelijk én diepgaand. Mensen begrijpen zichzelf beter én krijgen praktische handvatten. En doordat er ook terugvalpreventie in zit, blijven ze ook na afloop steviger staan. 

• Leren concentreren:   Veel mensen herkennen zich in kenmerken van ADHD of ADD, ook zonder officiële diagnose. Deze module is dan heel helpend. Hij is praktisch en overzichtelijk, met oefeningen rondom structuur aanbrengen, afspraken onthouden en omgaan met afleiding. Ik zet hem vaak in bij mensen die moeite hebben met plannen, concentreren of op tijd komen.  Dat laatste, daar is ook een aparte module voor: “Afspraken onthouden en op tijd komen”. Dat geeft mensen meer grip en vaak ook rust. 

Ook modules zoals Mindfulness, Oefenen met ontspanning en de ACT-modules zet ik regelmatig in. En soms ontdek ik weer iets nieuws. Er zit nog zoveel waardevols in, dat je makkelijk iets kunt missen.” 

E-health ook bij complexe problematiek 

Hannie begeleidt ook mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA), zoals schizofrenie, een bipolaire of schizoaffectieve stoornis. “Deze patiënten worden via een warme overdracht vanuit de specialistische GGZ naar de huisartsenpraktijk overgedragen. De huisarts en ik nemen dan de zorg over voor medicatie, spiegelcontroles en gesprekken.” 

Ook hier kan e-health goed van pas komen. “Voor veel van deze patiënten is het prettig om op een rustig moment thuis iets te kunnen doorlezen of oefenen. Denk aan modules rondom terugvalpreventie, omgaan met stress of slaap en ACT. Zeker voor mensen die maar een paar keer per jaar langskomen, is het fijn om een digitale vorm van ondersteuning te hebben waar ze altijd op kunnen terugvallen.”  

Kan een praktijkondersteuner nog zonder e-health? 

“In deze tijd? Eigenlijk niet. De zorgdruk is hoog, de wachttijden zijn lang. E-health helpt om die druk op te vangen, zonder in te leveren op kwaliteit. Je kunt zelfs al een module starten voordat het eerste gesprek plaatsvindt, dat overbrugt de wachttijd en geeft mensen houvast. En voor sommigen werkt het juist als nazorg: nog even doorwerken aan herstel, tools om terugval te voorkomen, met af en toe contact. Heel waardevol.” 

Van cruiseschip tot spreekkamer 

“Een man met depressieve klachten werkte als kok op een cruiseschip. Via e-health kon ik hem tóch begeleiden, ondanks de afstand. En een jonge vrouw met ernstige angstklachten kon dankzij de modules voldoende herstellen binnen de eerste lijn – ze hoefde niet naar de GGZ. Ze kreeg tools, ging ermee aan de slag, en dat gaf haar echt regie. Dat zijn enkele voorbeelden waarbij e-health echt een verschil heeft gemaakt.” 

Tip: plan tijd om de catalogus te verkennen

“Plan tijd in om de catalogus te verkennen. Denk vanuit je praktijk: welke klachten zie je vaak, en welke modules passen daarbij? Zet ook altijd het feedbackwolkje aan – dat verlaagt de drempel voor contact. E-health is een manier om patiënten actief te betrekken bij hun herstel. Het helpt mensen om zelfredzamer te worden en regie te pakken over hun mentale gezondheid – en dat is precies wat we nodig hebben in deze tijd.”